در لغت به معنی نشان و علامت است و جمع آن بیشتر آیات و آی می آید و در قرآن کریم بر اموری چند اطلاق گردیده هر یک به اعتبار آن که نشانه است بر چیزی.

1- آیه از اجزای قرآن معروف است و هر سوره از چند آیت فراهم آمده است. آیه گویند به اعتبار آن که نشانه و دلیل بر مطلب بلندی است و تعلیمی ارجمند. قوله تعالی «مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ» (سوره آل عمران، 7) از قرآن است آیه های محکم و استوار که اصل کتاب آن است و آیه بدین معنی در قرآن بسیار است و آیات قرآن شش هزار و دویست و سی و شش آیه است در عدد کوفیان و آن مشهورتر است و اهل مدینه دو بار شماره کردند یکی را مدنی اول گویند و دیگری را مدنی ثانی.

2- به معنی عبرت و هر چه از آن پند گیرند.

«لَّقَدْ كَانَ فِي يُوسُفَ وَإِخْوَتِهِ آيَاتٌ لِّلسَّائِلِينَ». (سوره یوسف، 7) در قصه یوسف و برادرانش پندها و عبرت ها است خواهندگان را.

«وَلَقَد تَّرَكْنَا مِنْهَا آيَةً». (سوره عنکبوت، 35) از شهرهای قوم لوط پس از خرابی نشانه ای باقی گذاشتیم برای عبرت.

« لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً». (سوره یونس، 92) تا تو ای فرعون پس از مردن عبرت باشی برای آنها که پس از تو آیند.

3- آثار و علائم سماوی و ارضی که کافران را ناچار به اقرار زبانی وادار کند از بیم هلاک هر چند ایمان در قلب آنها راسخ نشود و این امور را آیات قاهره گویند.

پروردگارا ! بی تردید ما [ صدای ] ندا دهنده ای را شنیدیم [ که مردم را ] به ایمان فرا می خواند که به پروردگارتان ایمان آورید . پس ما ایمان آوردیم . پروردگارا ! گناهان ما را بیامرز , و بدی هایمان را از ما محو کن , و ما را در زمره نیکوکاران بمیران .(سوره مبارکه آل عمران آیه شریفه 193)

و اگر ما بر این کافران امتت دری از آسمان بگشائیم تا دایم بر آسمانها عروج ( یا فرشتگان بر آنها نزول ) کنند (۱۴) باز هم بر رد و انکار تو خواهند گفت چشمان ما را (پيامبر (صلّی الله عليه و آله و سلّم) ) فرو بسته و در ما سحر و جادوئی به کار برده است (۱۵)

( سوره مبارکه حجر )